تفکیک جرائم مطبوعاتی

تقسیم بندی جرائم مطبوعاتی براساس موارد ذیل صورت می گیرد؛
1 - تفکیک و طبقه بندی جرائم به لحاظ اهمیت جرم؛ به عنوان مثال افشا و انتشار اسناد نظامی و ترغیب افراد به شورش، جرائم سنگین تر از توهین به افراد و به تبع آن مجازات سخت تری را شامل می شود.
2 - تفکیک و طبقه بندی جرائم به عادی و ویژه مطبوعات؛ به عنوان مثال توهین به روسای دولت ها در طبقه بندی جرائم عادی و عدم معرفی مدیر مسوول مطبوعات یا نشریه از جرائم ویژه مطبوعاتی است.
3 - تفکیک جرائم مطبوعاتی با توجه به مبنای قانونی آن؛ به عنوان مثال برخی از جرائم امکان دارد در قوانین جزایی یا قوانین حمایت از خانواده یا قوانین دیگر مبنای قانونی یافته و بعضاً ممکن است در خود قانون مطبوعات نضج گرفته و پایه و اساس یافته، لذا می توان از این نظر نیز این جرائم را تقسیم بندی کرد.
4 - تفکیک جرائم مطبوعاتی براساس موضوع؛ به عنوان مثال جرائم مغایر با مصالح عمومی و جرائم علیه یک فرد را می توان از جمله تفکیک های جرائم مطبوعاتی برشمرد.

تقسیم بندی جرائم مطبوعاتی براساس موارد ذیل صورت می گیرد؛
1 - تفکیک و طبقه بندی جرائم به لحاظ اهمیت جرم؛ به عنوان مثال افشا و انتشار اسناد نظامی و ترغیب افراد به شورش، جرائم سنگین تر از توهین به افراد و به تبع آن مجازات سخت تری را شامل می شود.
2 - تفکیک و طبقه بندی جرائم به عادی و ویژه مطبوعات؛ به عنوان مثال توهین به روسای دولت ها در طبقه بندی جرائم عادی و عدم معرفی مدیر مسوول مطبوعات یا نشریه از جرائم ویژه مطبوعاتی است.
3 - تفکیک جرائم مطبوعاتی با توجه به مبنای قانونی آن؛ به عنوان مثال برخی از جرائم امکان دارد در قوانین جزایی یا قوانین حمایت از خانواده یا قوانین دیگر مبنای قانونی یافته و بعضاً ممکن است در خود قانون مطبوعات نضج گرفته و پایه و اساس یافته، لذا می توان از این نظر نیز این جرائم را تقسیم بندی کرد.
4 - تفکیک جرائم مطبوعاتی براساس موضوع؛ به عنوان مثال جرائم مغایر با مصالح عمومی و جرائم علیه یک فرد را می توان از جمله تفکیک های جرائم مطبوعاتی برشمرد.
اگرچه تفکیک هایی دیگر نظیر تفکیک جرائم براساس نوع دادرسی نیز شمرده شده ولی عمده این جرائم به صورت فوق تقسیم بندی - در کشورهای مختلف - می شوند.عناصر تشکیل دهنده جرائم مطبوعاتی
عناصر تشکیل دهنده جرائم مطبوعاتی را می توان ضرورت قصد مجرمانه و اراده لطمه زدن و آسیب رساندن به دیگری به عنوان عنصر معنوی جرم و انتشار مطالب و اخبار نادرست در نشریات گروهی را می توان به عنوان دو عنصر مهم و اساسی جرائم مطبوعاتی برشمرد.
شرایط اثبات حسن نیت
یکی از شرایط مقابله با پیش فرض سوءنیت، اثبات حسن نیت از سوی متهم است برای اثبات حسن نیت باید چهار شرط ذیل در نظر گرفته شود؛
- حسن نیت پیش از هر چیز مستلزم صداقت است، صداقت هم الزاماً به معنای حقیقت نیست بعضاً اطلاعات کسب شده از منابع رسمی به صورت عادی منتشر و سپس نادرستی آنها آشکار می شود.
- پیگیری هدف مشروع
- تناسب بین هدف موردنظر و لطمات و خسارات وارد شده
- رعایت نوعی رفتار احتیاط آمیز حتی در برابر حقیقت
به گفته معروف، روزنامه نگار خوب کسی است که با داشتن دست پر از حقیقت از باز کردن بدون تامل آن خودداری می کند.مصونیت های قانونی (پارلمانی، قضایی)
ضرورت وجود این مصونیت ها از یک سو، آزادی بیان گفتاری و نوشتاری در مذاکرات و مباحثات پارلمانی و قضایی را تسهیل و تقویت می کند و از سویی دیگر آزادی اطلاعات در جهت تهیه و ارائه گزارش های مربوط به این مذاکرات و مباحثات را تضمین می کند. با این وصف مصونیت های پارلمانی و مصونیت های قضایی که در گروه نمایندگان مجلس و خطابه های ایشان در صحن علنی مجلس و گفتارهای نمایندگان در زمان برگزاری جلسات عمومی در تالار مجلس و در ارتباط با وظایف نمایندگی شان می شود با توجه به آنکه مجلس مظهر حاکمیت ملی است و تامین حداکثر آزادی بیان در این مکان ضرورت دارد و همچنین مصونیت های قضایی که در برگیرنده افراد و طرف های دعوا و وکلا و مشاوران آنها و به جهت ضرورت حفظ و حراست حق دفاع در دادگاه می شود- البته به جز آنچه که در قوانین مستثنا شده- دارای مصونیت های قانونی بوده و قابل پیگرد نیستند.
انتقاد در مطبوعات
انتقاد در مطبوعات از مبانی اصلی فلسفه وجودی آنها به شمار می رود و چون در ارائه آن رسالت عمومی روزنامه ها و مجله ها برای آگاهی دهی اجتماعی و انعکاس افکار همگانی در مورد رویدادها و مسائل جاری طرف توجه است قاعدتاً نباید جزء محدودیت های قانونی قرار گیرد. بنابراین محدودیت در این زمینه با وظایف و رسالت عمومی مطبوعات در تعارض قرار می گیرد. لذا یکی از حقوق مطبوعات در جمهوری اسلامی را می توان اعلان نظرات، انتقادات سازنده، پیشنهادات و توضیحات مردم و مسوولان با رعایت موازین اسلامی و مصالح جامعه دانست. البته منظور از انتقاد سازنده، انتقادی است که توام با منطق و استدلال بوده و عاری از توهین و تحقیر باشد.سلسله مراتب مسوولیت
در قانون مطبوعات فرانسه مسوولیت های مطبوعاتی به شرح ذیل تقسیم بندی می شود؛
1 - نویسندگان و پدیدآورندگان 2- چاپ کنندگان 3- فروشندگان، فریادکنندگان و آگهی گران 4- افراد دیگر.
ولی در قانون مطبوعات مصوب 64 و در تبصره 4 ماده 9 این قانون صاحب امتیاز را در قبال خط مشی کلی نشریه مسوول دانسته و مسوولیت یکایک مطالبی که در نشریه به چاپ برسد و دیگر امور در رابطه با نشریه را به عهده مدیرمسوول قلمداد کرده است.
در ماده 27 قانون مطبوعات صرفاً در صورت اهانت به رهبر جمهوری اسلامی یا مراجع مسلم تقلید علاوه بر مدیرمسوول نشریه، نویسنده مطلب نیز مورد تعقیب و مجازات قرار می گیرد. اگرچه در اصول کلی قانون مجازات مسوولیت مرتکب و مباشر به عنوان اصلی ترین عامل درنظر گرفته شده ولی در قانون مطبوعات بیشتر به مسوولیت مستقیم مدیرمسوول توجه شده است.
تکالیف خبرنگاران و نویسندگان
نویسنده مطبوعاتی شخصی است که به طور حرفه یی به کار نویسندگی یا ترجمه در روزنامه ها و مجلات مشغول و دارای پروانه از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد. خبرنگار، نماینده روزنامه، مجله، خبرگزاری یا موسسه یی است که به موجب پروانه صادره از طرف وزارت فرهنگ به این سمت شناخته شده است.خبرنگاران به سه دسته زیر تقسیم می شوند؛
1 - خبرنگاران سیاسی 2- خبرنگار امور اجتماعی (اقتصادی، قضایی، جنایی، هنری، فرهنگی، آموزشی، ادبی، ورزشی و غیره) 3- خبرنگار عکاس که به کار عکسبرداری یا فیلمبرداری اشتغال خواهد داشت.
وظایف و تکالیف خبرنگار طبق ماده 140 تصویب نامه نویسندگان مطبوعاتی و خبرنگاران مصوب سال 1354 به شرح ذیل است؛
1 - اطلاعات صحیح در اختیار موسسه خود قرار دهد.
2 - هنگام شرکت در مراسم، پروانه خبرنگاری خود را همراه داشته باشد.
3 - در پیرامون رشته خود که در پروانه خبرنگاری منعکس است فعالیت کند.
4 - در مصاحبه هایی که به عمل می آورد و نیز در نقل قول مقامات رسمی رعایت امانت را نموده و از تحریف مطالب بپرهیزد.
5 - نقل و نشر اخبار از مقامات انتظامی و قضایی و عکسبرداری از موسسات نظامی و اماکنی که با امنیت عمومی ارتباط دارد، بدون کسب اجازه قبلی از مقامات مربوطه ممنوع است.